PM Ujjwala Yojana: उज्ज्वला योजनेचे वास्तव समोर आले, करोडो लोकांना सिलिंडर भरता येत नाही, हे आहे मोठे कारण

PM Ujjwala Yojana:                पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी देशातील सर्व महिलांसाठी उज्ज्वला योजना (Ujjwala Yojana) सुरू केली. या योजने अंतर्गत महिलांना मोफत गॅस सिलिंडर देण्यात आले आहे.  लाखो आणि करोडो महिला आणि त्यांच्या कुटुंबियांना याचा फायदा झाला होता. या योजनेमुळे मोदी सरकारचे खूप कौतुक झाले होते. मात्र अलीकडेच या योजनेशी संबंधित रंजक माहिती आरटीआय (RTI) मध्ये समोर आली आहे, त्यामुळे या योजनेबाबत अनेक प्रश्न उपस्थित झाले आहेत. वास्तविक पाहता, या योजनेबाबत समोर आलेल्या आकडेवारीनुसार, योजनेच्या लाभार्थ्यांना सिलिंडर भरून मिळतच नाहीत. 

आरटीआय डेटा (RTI data) उघड झाला:

           आरटीआय कार्यकर्ते (RTI activists) चंद्रशेखर गौर यांनी इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन लिमिटेड (IOCL), हिंदुस्तान पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (HPCL) आणि भारत पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (BPCL) सरकारी मालकीच्या तिन्ही तेल कंपन्यांकडून माहिती मागवण्यात आली होती.

उज्ज्वला योजना (Ujjwala Yojana)

          आरटीआय (RTI) च्या उत्तरात कंपन्यांनी सादर केलेली आकडेवारी, गेल्या आर्थिक वर्षात (FY22) म्हणजेच एप्रिल 2021 ते मार्च 2022 या कालावधीत 90 लाख लाभार्थ्यांनी एकदाही सिलिंडर भरले नाही हे त्यांना कळले होते. तेथे 1 कोटीहून अधिक लाभार्थी होते ज्यांना वर्षातून एकदाच सिलिंडर भरले होते.

         पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 01 मे 2016 रोजी उत्तर प्रदेशातील बलिया येथून या योजनेची सुरुवात केली होती. त्यानंतर मार्च 2020 मध्ये या योजने अंतर्गत सुमारे 8 कोटी लोकांना कनेक्शन (Gas Connection) देण्याचे लक्ष्य ठेवण्यात आले होते.

          त्याचबरोबर आता उज्ज्वला योजनेचा दुसरा टप्पा देखील आला आहे. आकडेवारीनुसार, उज्ज्वला योजनें (Ujjwala Yojana) अंतर्गत आतापर्यंत देशभरात 9 कोटींपेक्षा अधिक लोकांना कनेक्शन (Gas Connection) देण्यात आले आहे. दुसऱ्या टप्प्यात आणखी एक कोटी लाभार्थी जोडण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आलेले आहे. 

अनेकांनी एकच सिलिंडर भरला.

          आरटीआय (RTI) ने उघड केलेल्या माहितीनुसार, मार्च २०२१ पर्यंत आयओसीएल (IOCL) ने दिलेल्या कनेक्शन (Connection) ची संख्या, त्यापैकी ६५ लाख लोकांनी गेल्या आर्थिक वर्षा (Fiscal year) त सिलिंडर भरले गेले नाहीत. त्याचप्रमाणे एचपीसीएल (HPCL) चे 9.1 लाख लाभार्थी आणि बीपीसीएल (BPCL) चे 15.96 लाख लाभार्थींनी एकदा देखील सिलिंडर भरला नाही. 

       बीपीसीएल (BPCL) ने असेही म्हटलेले आहे की ही आकडेवारी केवळ सप्टेंबर 2019 पर्यंत जारी केलेल्या कनेक्शनसाठीच आहे. ज्यांनी वर्षभरात एकदाही सिलिंडर भरला नाही. त्यामध्ये BPCL चे 28.56 लाख लाभार्थी, IOCL चे 52 लाख लाभार्थी आणि HPCL चे 27.58 लाख लाभार्थी समाविष्ट करण्यात आले आहेत.

लोक सिलिंडर का भरू शकत नाहीत: 

        पाहिले तर एलपीजी सिलिंडर (LPG cylinder) च्या किमती सध्या सातत्याने वाढतच आहेत. अलीकडेच सिलिंडरमध्ये 50 रुपयांची वाढ करण्यात आली होती, त्यानंतर एलपीजी सिलिंडर (LPG cylinder) ची किंमत 1000 रुपयांवर पोहोचली आहे. तज्ज्ञांच्या मते, उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांना एलपीजी सिलिंडर (LPG cylinder) च्या किमतीमुळे ते भरले जात नाहीत.

अशा परिस्थितीत लोक सिलिंडर भरत नाहीत, तर पुन्हा स्वयंपाकासाठी स्टोव्ह (Stove) चा वापर करू लागले आहेत. कोरोना महामारीच्या काळात सरकारने उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांना 3 सिलिंडर मोफत देण्याची घोषणा केली होती. मोफत सिलिंडर योजनेद्वारे उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांनी १४.१७ कोटी सिलिंडर भरले होते.